گروه تاریخ مشرق- پس از اثبات حقانيت ايران در دادگاه لاهه در خصوص ملي شدن صنعت نفت، مصدق خواستار افزايش اختيارات خود و عهده دار شدن وزارت جنگ شد. به دنبال مخالفت شاه با اين خواسته، مصدق استعفاي خود را تسليم شاه کرد و شاه بي درنگ فرمان نخست وزيري قوام‌السلطنه را صادر کرد. آيت‌الله کاشاني و مردم ايران زماني از اين جريانات اطلاع يافتند که قوام با اعلاميه شديداللحني آزادي‌هاي سياسي را محدود کرد و با ارعاب و تهديد مردم ،‌مراکز حساس شهر را به اشغال نيروهاي اشغال نيروهاي نظامي درآورد. آيت‌الله کاشاني به مخالفت شديد با قوام برخاست و با صدور اعلاميه‌اي مردم را به مبارزه تشويق کرد؛ اين در حالي بود که دکتر مصدق به احمدآباد محل اقامت خود رفته و سکوت اختيار کرده بود. در روز 29 تير ماه آيت‌الله کاشاني در مصاحبه با خبرنگاران داخلي و خارجي اعلام کرد که «‌اگر قوام نرود اعلام جهاد مي‌کنم و خودم کفن پوشيده با ملت در پيکار شرکت مي‌نمايم.» پس از اين موضعگيري قاطع، در سي‌ام تير ماه بازار تعطيل شد و مردم به خيابانها ريختند و خواستار سرنگوني قوام شدند . به دستور قوام مردم به گلوله بسته شدند و عده‌اي به شهادت رسيدند. شاه ، وزير دربار خود را به محضر آيت‌الله کاشاني فرستاد تا با تطميع و دادن امتياز ايشان را به سکوت وادار کند؛ اما آيت‌الله کاشاني با لحن تندي به وزير دربار گفت: «‌اگر بي درنگ دکتر مصدق بر سر کار باز نگردد، شخصا به خيابان رفته و مبارزه مردم را مستقيما متوجه دربار مي‌کنم.» سرانجام شاه مجبور شد در مقابل قيام مردم و موضعگيري بي سابقه آيت‌ا... کاشاني عقب نشيني کرده و مصدق بار ديگر در حاليکه وزارت جنگ را نيز به دست آورده بود بر سر کار برگردد. هر چند که از همان ابتداي بازگشت ، با آيت‌الله کاشاني اختلاف پيدا کرد و به نصايح ايشان واکنش منفي نشان داد و سرانجام پس از يکسال، دولت وي بوسيله کودتاي 28 مرداد 1332 سرنگون گرديد.